Sir Frances Galton (1822 - 1911)

Sir Frances Galton (1822 - 1911)

Francis Galton (1822 - 1911) Kraliçe Viktoriya çağında yaşamış çok yönlü bir İngiliz bilim adamıdır. Seçkin uğraş gösterdigi alanlar arasında coğrafi seyahatler ve keşifler, coğrafya, meteoroloji, psikoloji (özellikle psikometri), kriminoloji, (proto-)genetik bilim, öjenik ve istatistik sayılabilir. Galton kutusunun mucididir.

Galton olağanüstü bir zekaya (tahminen 200 IQ) ve alışılmamış bir fikir zenginliğine sahipti. Belki de modern psikoloji tarihinde onun bir dengi daha yoktur. Yaratıcı merakı ve üstün yetenekleri onu çok çeşitli meselelere doğru çekiyordu Galton’un ilgilendiği bu meselelerin detaylarının tamamlanması başkalarına kalıyordu. Araştırdığı alanlar arasında parmak izi (Scotland Yard daha sonra bunu kimlik saptamasına uyarla­dı), moda, güzelliğin coğrafi dağılımı, kilo ar­tışı, ırkların geleceği ve duanın etkisi sayılabi­lir. Bu çok yönlü ve yaratıcı adamın ilgisini çekmeyen çok az mesele vardı.

Galton, tüm kariyeri boyunca bir problemi sayılarla ifadelendirecek ve bunu istatistiksel olarak analiz edecek yöntemler bulmadıkça, problem onu asla tam anlamıyla tatmin etmezdi. Galton sadece istatistiksel metodları uygulamakla kalmamış, ayrıca birkaç teknik de geliştirmişti.

 

Belçikalı bir istatistikçi olan Adolph Quetelet (1796-1874) istatistiksel metodları ve normal olasılık eğrisini (çan eğrisi) biyolojik ve sosyal bilimlere uygulayan ilk kişidir. Normal eğri daha önceden ölçümlerdeki ve bilimsel gözlemlerdeki hataların dağılımında keşfedilmiş ve kullanılmıştır. Ancak nor­mal dağılım ilkeleri Quetelet’in 10.000 kişiden aldığı boy ölçümlerinin nor­mal dağılım eğrisine yakın olduğunu göstermesine kadar insan değişkenlerine uygulanmamıştı. Quetelet insanların çoğunun dağılımın ortasında veya mer­kezinde kümelendiklerini ve ancak çok azının merkezden uçlara doğru yönel­diği görmüş, bu bulgusunu dile getirmek için l’homme moyen (ortalama insan) terimi kullanmıştır.

Galton Quetelet’in verilerinden çok etkilendi ve benzer sonuçların zihin­sel özellikler için de geçerli olabileceğini varsaydı. Galton, bu amaçla yaptığı bir çalışmada, üniversite sınavlarında alınan notların Quetelet’in fiziksel öl­çüm verileriyle aynı normal dağılımı izlediğini buldu. Normal dağılımın basitliği ve birkaç özellik üzerinde tutarlılık göstermesi sebebiyle Galton, bir öl­çümler dizisinin, iki rakamla anlamlı bir şekilde tanımlanıp özetlenebileceği­ni ileri sürdü: dağılımın ortalama değeri ve bu ortalama değer etrafındaki de­ğişim genişliği veya dağılım, bir başka deyişle aritmetik ortalama ve standart sapma. Böylelikle insan özellikleriyle ilgili geniş bir dizi ölçüm veya değer, bu iki rakama indirgenebilirdi.

Sir Frances Galton (1822 - 1911)

Galton’un istatistikle ilgili çalışmaları bilimin en önemli ölçümlerinden bi­risi olan korelasyonu (corelation) verdi. Korelasyonla ilgili ilk bilgi 1888′de or­taya çıktı. Testlerin güvenirliliğini ve geçerliliğini belirlemekte kullanılan mo­dern teknikler, faktör analizi metodları gibi, Galton’un kalıtsal özelliklerin or­talamaya doğru geriledikleri gözleminin bir sonucu olarak ortaya çıkan korelasyonu keşfetmesinin doğal sonucudur. Örneğin ortalamaya göre uzun boylu olan adamların, babaları kadar uzun olmadıklarını gene ortalamaya göre kısa boylu adamların çocuklarının da babalarından uzun olduğunu göz­lemlemiştir. Korelasyon katsayısının temel özelliklerini göstermek amacıyla grafik ortalamaları buldu ve bunun hesaplanabilmesi için, bugün kullanımda olmasa da bir formül geliştirdi.

Galton korelasyon metodunu fiziksel ölçümlerdeki değişimler (varyasyon) için kullandı (örneğin beden yüksekliği ile kafa uzunluğu arasındaki korelas­yonu gösterdi). Galton’un cesaretlendirmesiyle öğrencisi Karl Pearson, günü­müzde korelasyon katsayısının-Pearson r- (the Pearson produet-moment coefficent of correlation) tam olarak hesaplanmasında kullanılan matematiksel formülü geliştirdi. Korelasyon katsayısının geleneksel simgesi r, Galton’un ka­lıtsal insan özelliklerinin ortalamaya doğru gerileme eğiliminde olduğunu keş­fetmesinin onayı için “regression”un (gerileme) ilk harfinden alınmıştır.

Korelasyon mühendislik ve doğa bilimlerinde olduğu gibi, sosyal ve dav­ranış bilimlerinde de temel araçtır. Diğer pek çok istatistik teknik Galton’un öncü çalışmalarının temelinde geliştirilmiştir.

Kaynak: wikipedia.org

                  varoluscuterapi.com